Katılma Alacağı Davası
Türk hukukunda 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile yasal mal rejimi ‘’edinilmiş mallara katılma rejimi’’ olarak kabul edilmiştir. Katılma alacağı, edinilmiş mallara katılma rejiminin tasfiyesi sırasında ortaya çıkan bir alacak hakkıdır. Boşanma davasının açılmasıyla birlikte, mal rejimi tasfiye sürecine girmektedir. Bu tasfiye sürecinde eşler, evlenme tarihinden itibaren edinilmiş mallar üzerinde katılma alacağı talebinde bulunabilir.
Mal rejiminin sona ermesi için öncelikle boşanma kararının kesinleşmesi gerekmektedir. Uygulamada boşanma davası açıldıktan hemen sonra mal paylaşımı davası da açılabilmektedir. Ancak mal paylaşımı davası sırasında, derdest bir boşanma davası var ise işbu dava bekletici mesele yapılacaktır. Mal rejimi, boşanma kararının kesinleştiği tarihte değil, boşanma davasının açıldığı tarihte son bulmaktadır.
Katılma Alacağının Hesaplanması
Taraflar katılma alacağı başlığı altında ayni taleplerde bulunamayacaktır. Katılma alacağı davasında, yalnızca belirlenen artık değer üzerinden hesaplanan pay talep edilebilir. İşbu payın hesaplanmasına dahil edilecek edinilmiş mallar 4721 sayılı TMK'nın 219. Maddesinde belirtildiği üzere şunlardır;
- Çalışmasının karşılığı olan edinimler,
- Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
- Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
- Kişisel mallarının gelirleri,
- Edinilmiş malların yerine geçen değerler.
Edinilmiş malların toplam değerinden, bu mallara ilişkin tüm borçların çıkarılması durumunda geriye kalan miktara artık değer denir. Eşlerin bu artık değer üzerinde eşit hakları bulunmaktadır. Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 2016/605 karar numaralı kararına göre katılma alacağı şu şekilde hesaplanır:
''Mal rejiminin devamı süresince, bir eşin sahip olduğu edinilmiş malda, diğer eşin artık değerin yarısı oranında katılma alacak hakkı vardır. Artık değere katılma alacağı; eklenecek değerlerden (229.m) ve denkleştirmeden (230.m) elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere, eşin edinilmiş mallarının (219.m) toplam değerinden, bu mallara dair borçlar çıktıktan sonra kalan artık değerin (231.m) yarısı üzerindeki diğer eşin alacak hakkıdır (236/1.m). Katılma alacağı Yasa'dan kaynaklanan bir hak olup, bu hakkı talep eden eşin gelirinin olmasına veya söz konusu mal varlığının edinilmesine, iyileştirilmesine ya da korunmasına katkıda bulunulmasına gerek yoktur. Artık değere katılma alacak miktarı hesaplanırken, mal rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan malların, bu tarihteki durumlarına göre, ancak tasfiye tarihindeki sürüm(rayiç) değerleri esas alınır (227/1, 235/1. m). Yargıtay uygulamalarına göre, tasfiye tarihi karar tarihidir. Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır. Bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal olarak kabul edilir (222. m). Yukarıdaki değer tespiti, belirleme ve hesaplamaların yapılabilmesi için gerek görülürse konusunun uzmanı bilirkişi veya bilirkişilerden de yardım alınmalıdır.''
Zamanaşımı Süresi
Katılma alacağı davası boşanma davası derdest iken açılabileceği gibi, boşanma kararı kesinleştikten sonra da açılabilir. Katılma alacağı davalarında zamanaşımı süresi, boşanma davasının kesinleşmesinden itibaren 10 yıldır. Boşanma davasının kesinleştiği tarihten itibaren 10 yıl içinde mal paylaşımı davası açmayan eşin bu hakkı zamanaşımına uğrar.
Yetkili ve Görevli Mahkeme
Katılma alacağı davasında görevli mahkeme aile mahkemeleridir. TMK'nın 214. Maddesi gereği yetkili mahkeme ise; Eşlerden birinin ölümü nedeniyle mal rejimi sona ermiş ise ölenin son ikametgâh adresinin bağlı olduğu yer mahkemesi, boşanma davası veya boşanma kararı mevcut ise boşanma davasına bakmaya yetkili olan mahkeme, bu iki hal dışındaki diğer tüm hallerde davalı eşin ikametgah adresinin bağlı olduğu yer mahkemesi katılma alacağı davasına bakmakla yetkilidir.
Bursa Yeniay Avukatlık ve Hukuk Bürosu bugüne kadar aile hukuku alanında vermiş olduğu hukuki danışmanlık hizmetleri ile müvekkillerini başarılı bir şekilde temsil etmiştir. Bursa avukat kadrosuyla katılım alacağı konusunda sorun yaşayan kişilere Bursa boşanma avukatı olarak destek sağlamaktadır.
Aile hukuku alanına giren katılım alacağı davası uyuşmazlıklarının çözümünde Bursa aile avukatı ve online avukat desteği için Yeniay Avukatlık ve Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.
Av. Rabia TOKYÜREK